Andreu Nin, Esperanto kaj Vilafranca del Penedès

La konferenco «Andreu Nin, l’esperanto, i Vilafranca del Penedès» okazis la 3-an de majo 2024 en la Biblioteko Torras i Bages de Vilafranca del Penedès. La preleganto estis esploristo Ernest Benito, kaj kun li estis Ramon Arnabat, prezidanto de la Institut d’Estudis Penedesencs, kaj Mònica Medina, direktoro de la biblioteko, kiu faris la prezentadojn. Ĉeestis ĉirkaŭ 25 homoj.

Benito ekparolis pri Nin, laŭdante lin kaj substrekante liajn multajn talentojn. Li pritraktis la bezonon forigi kelkajn misinformojn pri Nin, kiujn aliaj homoj disvastigis, precipe strangan skribaĵon de Josep Pla. La prezento montris, ke Nin estis grava historia persono, sed ofte forgesita kompare kun aliaj famaj homoj el El Vendrell, kiel Pau Casals aŭ Àngel Guimerà.

Dum la renkontiĝo, oni substrekis la gravecon revidi kaj respekti la rolon de Andreu Nin kiel penedesano, kaj oni rimarkis liajn multajn talentojn. Oni detaligis la diversecon de lia laboro, klarigante kiel li estis ĵurnalisto, kronikisto, kritikisto pri arto kaj muziko, politika verkisto, kaj tradukisto, kaj multe pli. Lia subskribo sub diversaj fikciaj nomoj (AN, Babilemulo, MiDo…) montras lian variecon de interesoj kaj kapablon adaptiĝi al diversaj temoj. Ankaŭ oni substrekis kiel li aktive partoprenis en movadoj kiel Esperanto kaj la framasonismo.

Nin, kiu ĝuis lingvojn, estis inter la unuaj, kiuj aplikis la regulojn de Pompeu Fabra, kiu estas speco de stilo por siaj skribaĵoj. Lia zorgemo pri lingva uzo ne nur montris kiel li sentis sin, sed ankaŭ fariĝis klara signo en la teksto. Li ofte uzis ironion por ŝerci pri aferoj, personoj, aŭ ideoj, kaj li faris tion tre sprita maniero.

La preleganto detale klarigis pri la vivo de Nin, inkluzive de liaj personaj kaj familiaj rakontoj, kaj kiel ili influis lin. Liaj spertoj dum la Tragika Semajno kaj la esperantista kongreso en Barcelono en 1909 estis tre gravaj por li. Tio estis, kiam li estis tre juna kaj komencis interesiĝi pri politiko kaj sociaj temoj.

Oni priparolis la fuĝon de Nin al Egiptujo en sekreto, kaj poste li longatempe restis en Rusio. Tie, li havis kontaktojn kun personoj kiel Lenino kaj Trocko, kaj poste li malaprobis Stalinon. Tiuj faktoj estis bone rimarkitaj. Oni diskutis ankaŭ pri lia rolo kiel konsilanto de la Ĝeneralitato de Katalunio dum la Hispana Enlanda Milito, specife pri tio, kiel li helpis kun la nuligo de 45 mortverdiktoj.

En la konferenco, Benito ankaŭ priparolis la grupon de esperantistoj en Vilafranca del Penedès, kaj temas pri personoj kiel Aureli Robreño kaj Amadeu Martorell. Nin havis tre bonajn rilatojn kun ili. Iliaj leteroj, skribitaj en Esperanto, kaj iliaj interagoj montras kiel li estis tre engaĝita kun tiu internacia lingvo.

La preleganto rakontis kelkajn interesaĵojn, inter ili estis la rakonto pri iu nomita Ciklari. Ciklari estis poeto el Kartvelio, kiu partoprenis la kongreson en Barcelono de 1909 kaj parolis nur ruse kaj esperante. Post la kongreso, li planis iri al Madrido, sed en la trajno, li estis priŝtelita, kaj li perdis sian bileton, kio kondukis al lia aresto. Tiam, la polico petis helpon de Andreu Nin kaj Amadeu Martorell kiel esperantaj tradukistoj por kompreni lin. Ankaŭ Benito menciis, kiel anekdoton, la fortegan kontraŭstaron de Nin al la kataluna Modernismo, kiu aperis en liaj artikoloj kaj komentoj pri la verkoj kaj artistoj de tiu periodo, same kiel la monumento en Vilafranca dediĉita al Milà i Fontanals.

Fine, oni parolis pri la rilato inter Andreu Nin kaj Salvador Seguí, memore de ilia unua kaj sola mitingo okazinta en Vilafranca del Penedès. Laŭ Benito, dum Nin estis en Rusio, li skribis leteron al Seguí avertante lin pri komploto por mortigi lin kaj instigis lin fuĝi al Rusio. Bedaŭrinde, la letero alvenis 15 tagojn poste pro problemoj kun la poŝta servo, du tagojn post la mortigo de Seguí.

Benito dediĉis sian tutan vivon al esplorado kaj studado de la vivo de Andreu Nin. La konferenco donis detalan rigardon pri la vivo kaj verkaro de tiu grava persono el Vilafranca, kaj malkovris informojn, kiuj ĝis nun estis malmulte konataj. La parolado montris kiel Nin influis kaj ŝanĝis diversajn aspektojn de nia socio kaj kulturo. Laŭ Benito, ĉi tiu parolado estas la unua paŝo de pli granda projekto: la eldono de libro pri Andreu Nin kaj ties rilato kun Vilafranca del Penedès.